Tíminn og vatnið – fyrsti viðburður er 2. október

Birt þann 7. september, 2018 af andri

Í haust verð ég með þríleik í Hannesarholti byggðan á verki sem ég er með í vinnslu og má segja að fjalli um ,,Tímann og vatnið“. Á þessari öld spá vísindamenn grundvallarbreytingum á eðli vatnsins á jörðinni. Jöklar bráðnar hraðar en dæmi eru um, hafsborðið rís og hafið súrnar hraðar en sést hefur í 30 milljón ár og veðrakerfi raskast með tilflutningi á regni og grunnvatni. 100 ár eru fyrir okkur eins og órafjarlæg framtíð en ef maður talar við 100 ára gamla manneskju voru hundrað ár undrafljót að líða.

Fyrsta kvöldið er 2. október og fjallar um Tímann ogísinn þar sem Helgi Bjornsson miðlar af sinni visku og Árni Heiðar Karlsson leikur af fingrum fram. Þann 25. október verður fjallað um ,,Tímann og hafið“ en Hrönn Egilsdóttir sjávarlíffræðingur verður með mér og Jónas Sigurðsson tónlistarmaður. Hið þriðja verður 8 nóvember og fjallar um tímann og andrúmsloftið en Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir verður með mér þar og Svavar Knútur. Hvert kvöld er sjálfstætt en þau mynda þó eina heild. Væri gaman að sjá sem flesta.

nánari uppl´ýsingar hér:

http://www.hannesarholt.is/vidburdir/vidburdir/audur-islands-timinn-og-vatnid

Forsetaframboð Andra Snæs 2016

Birt þann 12. apríl, 2016 af andri

Þjóðleikhúsið

Mánudagurinn 11. apríl 2016

Kæru vinir, ættingjar og aðrir gestir

Það er vandi að taka stórt skref, að taka stóra stökkið og eins og einhvern hér inni hefur ef til vill grunað – þá hef ég ákveðið að bjóða mig fram til embættis forseta Íslands.

Forseti Íslands.

Forseti Íslands getur verið farvegur fyrir nýjar hugmyndir og nýja strauma, Bessastaðir voru á tímum Fjölnismanna sá staður á Íslandi þar sem nýjar hugmyndir í listum og vísindum bárust fyrst til landsins og voru orðaðar í fyrsta sinn á íslensku.

Forseti Íslands getur tengt fólk saman, hann getur leitt saman ólíka hópa, hann getur lyft mikilvægum málum, hann getur látið andstæður mætast og fundið sameiginlega fleti en um leið þarf forseti að hafa skýra sýn, sterka rödd og sannfæringu.

Forsetaembættið á Íslandi er merkilega opið og skapandi. Forseti Íslands getur sett mál á dagskrá, hann getur vísað lögum til þjóðaratkvæðis, hann getur haft áhrif á stjórnarmyndun og hann er eina manneskjan á Íslandi sem er raunverulega þjóðkjörin.

Við viljum öll vera stolt af því að tilheyra íslensku samfélagi, við viljum eiga eitthvað sameiginlegt og okkur langar að vaxa og dafna í þessu fallega landi en stundum er eins og við eigum fátt sameiginlegt.

Á síðustu dögum hefur gamalt sár opnast en kannski er þetta líkara beinbroti sem gréri vitlaust saman og þarf að brjóta aftur til að það grói rétt. Það er sárt en líklega óhjákvæmilegt.

Ég stíg fram vegna þess að mig langar að bjóða fram ákveðna framtíðarsýn.

Ég hef verið heppinn með fyrirmyndir í lífinu og samferðafólk, margir eru í salnum hér í dag. Ég á tvær sterkar fyrirmyndir í Guðmundi Páli Ólafssyni og Vigdísi Finnbogadóttur. Uppáhalds ljóð þeirra er eftir Snorra Hjartarsonar sem byrjar svona: ,,Land, þjóð og tunga, þrenning sönn og ein, þér var ég gefinn barn á móðurkné.“

Ljóðið fjallar um vöggugjafirnar sem Íslendingum eru gefnar. Við getum kallað það land, þjóð og tunga eða náttúru, lýðræði og menningu – í rauninni liggur þar kjarni embættis Forseta Íslands.

Þrjár stoðir sem hann þarf að gæta að.

Mig langar til að leggja fram þrjú verkefni sem ég tel að gætu verið þjóðinni til heilla.

Við þurfum að spyrja okkur. Í hvernig landi viljum við búa? Hvað viljum við standa fyrir, hvernig viljum við taka þátt í hinum stóra heimi? Já hvaða skilaboð viljum við færa heiminum?

Hvað ætlar okkar kynslóð að gera, hvað ætlar hún að skilja eftir sig í stóra samhenginu? Ein kynslóð stofnaði lýðveldið 1944, ein kynslóð færði út landhelgina, ein kynslóð kaus konu sem þjóðarleiðtoga fyrsta allra þjóða. En hvað viljum við gera? Hvað á sá sem talar fyrir okkar hönd að hafa í farteskinu?

Ég tel að þjóðgarður á Hálendi Íslands sé ein af þessum stóru hugmyndum sem við gætum látið verða að veruleika. Þjóðgarður myndi staðfesta mikilvægi og gildi náttúrunnar í sjálfri sér. Hálendið er hluti af sjálfsmynd okkar. Hálendið er kjarninn í ímynd Íslands og þjónar þannig öllum landsmönnum. 40.000 ferkílómetra þjóðgarður væru mikilvæg skilaboð út í heim þar sem náttúran á alls staðar í vök að verjast.

Umhverfismálin eru og verða langstærsta áskorun 21.aldar. Ef jörðin á að bera öll þau börn sem við viljum eignast þá þurfum við að endurhanna og endurhugsa nánast alla 20, öldina. Þessar breytingar eru lífsnauðsynlegar en þær eru ekki neikvæðar. Þær verða kjarninn í allri framþróun í öllum greinum í náinni og fjarlægri framtíð.

Sem fiskveiðiþjóð eigum við allt okkar undir hafinu. Ég sé fyrir mér að embættið geti verið mikilvæg rödd í verndun hafsins. Barn sem elst upp á Íslandi á að hafa æði fyrir fiskum. Hvort hvalir verði ætir í framtíðinni, er líklega mikilvægari spurning en hvort þeir séu veiddir.

Jöklar bráðna fyrir augum okkar. Amma mín er hér í salnum. Hún fór í brúðkaupsferð upp á Vatnajökul árið 1956. Ef barnabarn mitt nær sama aldri og hún – verður það enn á lífi árið 2120.

1924 – 2120 Það er tíminn sem tilheyrir okkur – það er tíminn sem við getum snert með berum höndum. Tími einhvers sem við þekkjum og elskum og tími einhvers sem við munum þekkja og elska.

Við þurfum að læra að hugsa í lengri tíma en ársfjórðungsuppgjörum og mislöngum kjörtímabilum.

Þess vegna eru umhverfismálin eitt mikilvægasta viðfangsefni forseta Íslands.

Jöfnuður, jafnrétti og jöfn tækifæri er forsenda þess að við getum kallað okkur þjóð. Ég fylgdist með þjóðfundinum, þar sem 1000 Íslendingar valdir í slembiúrtaki komu saman og ræddu gildi sín og framtíðarsýn. Ég fylltist ákveðinni von vegna þess að sneiðmyndin af þjóðinni var fallegur hópur sem gat talað saman. Almenningi var gefin rödd og við sýndum að lýðræðið er skapandi ferli í sífelldri þróun. Í kjölfarið átti að verða til nýr samfélagssáttmáli og grundvallarlög fyrir samfélagið okkar. Tilraunin var einstök og vakti athygli um allan heim.

Það er mikilvægt að klára stjórnarskrána, við þurfum nýjan samfélagssáttmála og ferlið er ekki ónýtt, þótt það hafi laskast. Nýja stjórnarskráin verður að eiga rótfestu í þjóðfundinum.

Þjóðgarður og stjórnarskrá væru verkefni sem myndu lýsa langt út fyrir landsteinana og vekja vonir hjá fólki um allan heim.

Guðmundur Páll Ólafsson sagði þetta:

Þú verndar aðeins það sem þú elskar,
þú elskar aðeins það sem þú þekkir.
Þú þekkir aðeins það sem þér er kennt

Ég hef hitt meira en 20.000 skólabörn hér heima og erlendis síðustu 10 ár, ég hef tekið þátt í verkefnum sem tengjast skapandi skrifum og læsi. Ég spyr börnin oft hvort þau tali fleiri tungumál en íslensku og í hverjum bekk réttir einn eða fleiri upp hönd og þau nefna alls kyns tungumál.

Sá sem ræktar sitt móðurmál skilur gildi tungumála almennt og þar er ein stærsta áskorun komandi ára. Tungumálið og móðurmálin þurfa að eiga sér málsvara. Við verðum að gæta þess að krakkarnir taki við keflinu og fyllist ást á tungumálinu.

Ísland verður að vera land tækifæranna fyrir börn sem flytja hingað. Tölfræðin sýnir að mörg þeirra standa höllum fæti. Ef við vöndum okkur munum við eignast sterka einstaklinga með djúpar rætur í fjarlægum menningarheimum. Ef við sofum á verðinum gæti stór hópur misst tökin á sínu eigin móðurmáli án þess að læra íslensku. Tungumálin eru lykill að heiminum og embættið getur lyft þessum málaflokki.

Land, þjóð og tunga. Þrjú orð sem fela í rauninni í sér öll önnur svið sem heyra undir embættið.

Hvað gerði okkar kynslóð?

Við ættum að klára þjóðgarðinn sem er kjarninn í náttúru okkar.
Við eigum að ljúka við stjórnarskrána sem er grundvöllur stjórnskipunar okkar.
Við eigum að taka utan um móðurmálin okkar – sem eru farvegur hugsunar okkar og menningar.

Það er af þessum ástæðum – kæru vinir sem ég býð mig fram í embætti forseta Íslands.

apríl 2016.

Andri Snær Magnason

Ljósmyndir: Christopher Lund og Jón Gústafsson

Sagan af Bláa hnettinum á Akureyri

Birt þann 2. febrúar, 2016 af andri

Hér hef ég tekið saman flest eintökin af Sögunni af Bláa hnettinum sem ég á sjálfur. Mig vantar nokkur í safnið, ekki síst þá litháísku sem ég hef aldrei séð eða eignast. Þessar bækur verða til sýnis á Amtsbóksafninu á Akureyri í febrúar eða eins og ségir hér í tilynningu frá Amtsbókasafninu:

,,Í febrúar fögnum við fjölbreytileikanum og tileinkum mánuðinn hinum ýmsu tungumálum sem töluð er á Akureyri og fleiri til – Við sýnum þýðingar á sögu Andra Snæs Magnasonar af bláa hnettinunum en sagan hefur verið þýdd á yfir 30 tungmál. Mismunandi útgáfur á ólíkum tungumálum sýna vel þann skemmtilega mun sem er á málum okkar og letri

Laugardaginn 6. janúar fáum við fulltrúa nokkurra þeirra tungumála sem við höfum hér í bænum til þess að lesa upp úr bókinni og leyfa okkur að heyra hvernig þau hljóma.“

Ég er að vona að ég nái að koma arabísku þýðingunni til þeirra í handriti en hún kemur ekki út fyrr en á næsta ári. Hér má sjá börn í Huidong í Kína lesa úr sögunni af Bláa hnettinum:

Ekki draumastarfið? Er unga fólkið vanþakklátt?

Birt þann 3. nóvember, 2015 af andri

Hér er áhugaverð rannsókn á Eyjunni um að ungt fólk úti á landi láti sig ekki dreyma um starf í stóriðjunni og allt virðist benda til þess að uppbygging á landsbyggðinni sé á skjön við drauma ungs fólks. Þegar umræðan um stóriðju hófst á Austurlandi kringum 1999 þá kostaði 100.000 krónur á mánuði (ef ég man rétt) að fá ADSL tengingu á Seyðisfirði (100 kall á kílómeter frá Múlastöð) – en tenging var forsenda þess að menn gætu unnið verkefni í tölvu á Austurlandi. Þeir sem alast upp á Íslandi í dag njóta þeirra forréttinda (ólíkt flestum jarðarbúum í gjörvallri mannkynssögunni) að geta valið sér starfsvettvang í öllum heiminum, þá á ég við í ÖLLUM heiminum. Það er að segja: viltu vinna á rannsóknarstöð á Suðurskautinu, hjúkrunarstörf í Afríku, fiðluleikari í New York, arkítekt í Danmörku, smiður í Noregi, skúringar á Hornafirði, tryggingaráðgjöf í Garðabæ, þrívíddarhönnuður í London, sjómaður á Akureyri, flugmaður í Arabíu, barþjónn á Indlandi eða eitthvað af þeim 190.000 störfum sem nú eru til á Íslandi og þeim tugþúsundum starfa sem verða til á næstu 20 árum í greinum sem við kunnum ekki að nefna. Af hverju kemur einhverjum á óvart að draumurinn er ekki að vinna í óheilnæmu lofti í geimbúningi á virkasta jarðskjálftasvæði landsins sem áður var einhver fallegasta vík á landinu að kraka í 1000 gráðu heitum málmi fyrir eitthvað Þýskt fyrirtæki sem býr til eitthvað fyrir einhvern.

Jarvis Cocker og amma – á BBC Radio 4

Birt þann 27. október, 2014 af andri

Jarvis Cocker forsprakki hljómsveitarinnar Pulp hefur haldið úti ansi skemmtilegum útvarpsþætti á BBC radio 4 sem heitir Wireless Nights og fjallar um nóttina í öllum hugsanlegum myndum. Þættirnir fjalla um næturlíf, næturvinnu, drauma, svefnleysi, tunglið, stjörnur – hvað sem er svo lengi sem það tengist nóttinni. Nú brá svo við að Jarvis kom til Íslands til að fjalla um nóttina á Íslandi og teymið hans hafði samband við mig, hvort ég gæti sagt þeim frá sumarnóttinni, borgarmyrkvanum, dimmu hlið Bláa hnattarins og gömlu íslensku kvöldvökunni. Ég var staddur á Melrakkasléttu og sagði að þeir gætu heimsótt mig þangað og sagði af mínu alkunna júkvæði að jú jú – eflaust gæti ég riggað upp kvöldvöku. Það var hins vegar einn hængur á því máli – nánast enginn í mínum ættlegg fyrir norðan kann að syngja og vindur snerist í norðanátt eftir einmuna blíðu og svo að helstu söngspírur ættarinnar frestuðu norðanför. Ég hringdi í Miðtún þar sem hinir söngelsku Lund bræður voru allir samankomnir með sínar stórfjölskyldur og þar með var málið leyst, BBC kom á svæðið og allt leit vel út en að morgni 31. júlí, daginn sem kvöldvakan átti að fara fram fengum við þær sorgarfréttir að amma hefði látist suður á Droplaugarstöðum. Amma var sólin sjálf, ættmóðirin og miðpunktur alls norður á Sléttu – en hvað skyldi gera við BBC og kvöldvökuna? Við ákváðum að halda henni til streitu og breyttum kvöldvökunni í minningarstund um ömmu í gamla bænum að Oddstöðum á Melrakkasléttu. Þannig atvikast það – að poppgoðið Jarvis Cocker – útvarpar broti af minningarstund um hana ömmu mína – á BBC Radio 4 í kvöld, mánudag, súrrealískt að sönnu – en einhvernveginn finnst mér núna eins og henni hefði fundist þetta bráðfyndið.